Opis
Drodzy Czytelnicy!
W2024 roku obchodzimy wyjątkowy jubileusz – 70-lecie Babiogórskiego Parku Narodowego. By uczcić tę rocznicę, wraz z pracownikami Parku, przygotowaliśmy „Kalendarz Babiogórski” na rok 2025 poświęcony ochronie przyrody i działalności tej zasłużonej dla regionu instytucji. Utworzony w 1954 roku Park jest jednym z najstarszych w Polsce, a jego celem była i jest ochrona unikatowego ekosystemu masywu Babiej Góry o szczególnym znaczeniu nie tylko przyrodniczym, ale też kulturalnym, historycznym i turystycznym. Babiogórski Park Narodowy otacza swoją troską florę i faunę, ale także odgrywa znaczącą rolę w edukacji ekologicznej. Rezerwat Biosfery „Babia Góra” jest jednym z jedenastu rezerwatów biosfery wchodzących w skład Międzynarodowej Sieci Rezerwatów Biosfery, która stanowi praktyczną kontynuację programu UNESCO „Man and the Biosphere”. W Babiogórskim Parku Narodowym, podobnie jak w skali całego globu, chroniony jest najcenniejszy ekosystem, w którym człowiek realizuje zasady zrównoważonego rozwoju. O tym wszystkim możemy się przekonać, czytając kilka opracowań napisanych przez pracowników Parku. Blok tekstów rozpoczynają dyrektor Parku, Tomasz Pasierbek, opisujący szatę roślinną Babiej Góry, oraz Paweł Hotała, który scharakteryzował wchodzące w skład babiogórskiej fauny bezkręgowce, ptaki, ssaki, gady, płazy i ryby. Dwa kolejne artykuły, Tomasza Lamorskiego i Dariusza Chochóła, dotyczą historii ochrony przyrody na Babiej Górze i koncentrują się na problemie użytkowania tego obszaru oraz społecznej presji w kierunku utworzenia parku narodowego, począwszy od lat międzywojennych aż do momentu powstania Babiogórskiego Parku Narodowego, a także tematowi samej ochrony. Ciekawym artykułem uzupełniającym jest opracowanie Magdaleny Kukli-Lelito i Przemysława Lelito na temat przyrody nieożywionej, w którym autorzy konkludują, że „przyroda nieożywiona wcale nie jest taka martwa, jak się wydaje”. W dalszej kolejności Janusz Fujak omawia proces inwentaryzacji zasobów przyrodniczych i monitoring drzewostanów, zwracając uwagę na czynniki mające bezpośredni wpływ na cenne gatunki fauny, flory i grzybów. W ochronie przyrody niebagatelną rolę odgrywa edukacja. Temu tematowi swój tekst poświęciła Katarzyna Fujak, zwracając uwagę na budzenie i utrwalanie świadomości ekologicznej zarówno wśród włodarzy miast i wsi, ale także mieszkańców oraz turystów odwiedzających Park. W ostatnim artykule Anna Arcikiewicz poruszyła szereg problemów związanych z infrastrukturą turystyczną w postaci sieci szlaków turystycznych, schronów, wiat, a także miejsc odpoczynku. Galeria pięknych fotografii o wysokich walorach artystycznych stanowi dopełnienie treści „Kalendarza”. Autorkami i autorami fotografii ukazujących piękno babiogórskiej przyrody są przede wszystkim osoby mieszkające wokół Babiej Góry, których prace niejednokrotnie ilustrowały babiogórskie książki, czasopisma czy kalendarze. Zjawiskowe zdjęcia, które prezentujemy w „Kalendarzu”, zatrzymują w kadrze wspaniałe momenty z życia przyrody: zachody słońca, krajobrazy o każdej porze roku, poranne mgły, mrok puszczy, a także mieniące się feerią barw rośliny i tak trudne do sfotografowania zwierzęta. Twórczyniami i twórcami tych obrazów światłem malowanych są pracownicy Parku oraz znani babiogórscy fotografowie – Anna Arcikiewicz, Janusz Fujak, Katarzyna Fujak, Bogdan Kidoń, Magdalena Kukla-Lelito, Michał Sośnicki, Łukasz Sowiński, Marcin Trybała, Mariusz Wiech, Wojciech Wilczyński i Tomasz Wilk. Za świetną fotografią kryją się niezwykłe umiejętności ich twórców – wyczucie momentu, czyli znalezienie się we właściwym miejscu i czasie, posługiwanie się sprzętem, doskonałe operowanie światłem, kolorem i cieniem, cierpliwość. Ale w tych fotografiach można odnaleźć jeszcze coś, co trudno sprecyzować jednym zdaniem – to spoglądanie na przyrodę swoim sercem i za pośrednictwem emocji. Mam nadzieję, że podziwiając zdjęcia w „Kalendarzu”, Czytelnicy odkryją w nich nie tylko uchwycony w trzasku migawki świat, ale dostrzegą także pasję i miłość do świata twórców obrazów. Fotografie te zainspirowały redakcję do utworzenia kolejnego „Kalendarza Babiogórskiego” pt. „Babiogórskie obrazy światłem malowane”, ukazującego i promującego dzieła i ich autorów, którzy swoją pracę i działalność artystyczną koncentrują wokół przyrody i kultury tego regionu. Serdecznie zapraszam wszystkich fotografów, dla których Babia Góra wraz z jej przyrodniczo-kulturową otuliną jest inspiracją ich artystycznej (ale także dokumentacyjnej) działalności, do zaprezentowania siebie i swoich najpiękniejszych dzieł na łamach „Kalendarza Babiogórskiego” 2026. Wszystkim Autorkom i Autorom tekstów i fotografii zamieszczonych w tym „Kalendarzu”, którzy nieodpłatnie przekazali swoje dzieła do publikacji, serdecznie dziękuję za pomoc, a Czytelników zapraszam do tej niezwykłej wędrówki przez babiogórskie ostępy.
Katarzyna Słabosz-Palacz (redaktorka naczelna).
